یکی از پدیده هایی که در ارتباط با تجهیزات برقدار از جمله خطوط انتقال فشار قوی مطرح میشود، کرونا است.
میدان الکتریکی در نزدیکی ماده رسانا می تواند به حدی متمرکز شود که هوای مجاور خود را یونیزه نماید. این مسئله میتواند منجر به تخلیه جزئی انرژی الکتریکی شود، که به آن کرونا میگویند.
پدیده کرونا در اطراف خطوط فشار قوی که جریان متناوب دارند باعث مقداری تلفات الکتریکی و در شدیدترین حالت منجر به قوس الکتریکی و تخلیه کامل میشود.
مهمترین علامت آن بوجود آمدن هاله ای نورانی اطراف خطوط فشار قوی است .
کرونا در واقع یونیزه شدن نیتروژن هوا است و علت وجود تلفات انرژی ایجاد نور و حرارت در اطراف سطح هادی است.
نشانه های کرونا شامل نور که بسته به شدت کرونا طول موج آن از مادون قرمز تا ماورای بنفش تغییر میکند. نشانههای دیگر صدای جرقههای کوچک الکتریکی و تشکیل گاز ازن (که بوی آن در محیط اطراف قابل تشخیص است) و بوجود آمدن اسیدنیتریک در اثر ترکیب نیتروژن جدا شده از هوا با رطوبت موجود در هوا است که به صورت گرد سفید اطراف سیم ها نمایان میشود.
اگر ولتاژ متناوبی را بین دو هادی که در نزدیکی یکدیگر قرار دارند اعمال کنیم و آن را به تدریج افزایش دهیم به وضعیتی می رسیم که پدیده کرونا اتفاق می افتد.
اگر سطح هادی ناهموار باشد در لبه ها و نقاط تیزتر به علت افزایش چگالی بار، کرونا شدیدتر خواهد بود و پرتو نور ساطع شده درخشان تر است . همچنین اگر فاصله بین هادیها بسیار کم باشد قبل از تشکیل کرونا جرقه صورت می گیرد.
پدیده کرونا همچنین سبب تداخل در امواج رادیویی میشود.
هدف از این فصل معرفی و شناخت سیستم های حفاظتی در پست های فشار قوی و المان های آنها می باشد. همچنین تعاریف کلی مرتبط با سیستم حفاظتی نیز از دیگر مباحث این فصل خواهد بود. محدوده این نشریه تنها پست های فشار قوی انتقال بوده و پست های نیروگاهی را شامل نمی گردد.
تعریف کلی نقشه
(در لغت نامه دهخدا ذیل کلمه نقشه آمده است:)
طرحی که مهندس یا طراح از چیزی تهیه و بر صفحه کاغذ رسم کند تا سازندگان و مجریان به دلالت و مطابق آن شی به نحو مطلوب بسازندو یا اجرا نمایند ؛ مانند
نقشه اتومبیل ، نقشه راه ، نقشه ساختمان،نقشه قالی و طرح و تصویری که به قیاسی بسیار کوچکتر از محله یا راه شهر یا مملکت یا قاره یا کره زمین.
که بر کاغذ رسم کنند تا به دلالت آن موقعیت طبیعی و اقتصادی وسیاسی و دیگر مشخصات آن سرزمین را به دیگران بشناساند. نقشه جهان،نقشه اروپا، نقشه ایران،نقشه راههاو غیره ویا طرحی که برای انجام کاری ریزند.
به لحاظ لغوی نقشه واژه ای عربی به معنی یک نقش از هر چیزی است.
افزایش روزافزون مصرف انرژی الکتریکی و گسترش مداوم شبکههای تولید و انتقال انرژی استفاده از ردیفهای بالاتر ولتاژ را ضروری مینماید. استفاده از ردیفهای بالای ولتاژهای انتقال به عنوان فوق بالا یا U (UHV) Ultra High Voltage شامل ولتاژهای اسمی KV750 Un و Extra High Voltage (EHV) شامل ولتاژهای اسمی KV300 Unبا افزایش غیر قابل قبول ابعاد و اندازههای ایستگاههای فشار قوی همراه بوده، احداث ایستگاهها از نوع معمول با ایزولاسیون هوا را در مراکز شهری و صنعتی با دانسیته قابل ملاحظه مصرف غیرممکن مینماید.
راه حل مناسب تغییر ماده ایزوله و استفاده از ماده ایزوله با خاصیت دی الکتریک بالا تا چند برابر هوا میباشد. تغییر ماده ایزوله و جایگزینی آن با هوا، کاهش ابعاد و اندازههای ایستگاهها با ایزولاسیون هوا و دگرگونی کامل ساختمان آنان متفاوت از ایستگاهها، نوع فضای باز موجب میشود. ماده ایزوله مناسب با ولتاژ قابل تحمل بالا را گاز با رابطه شیمیایی 6SF تشکیل میدهد. اینگونه ایستگاهها به عنوان ایستگاهها با ایزولاسیون گاز یا Gas Insulated Substation(GIS) مرسوم بوده به طور خلاصه با: «GIS» نشان داده میشوند. در فصل حاضر روشن جایگزین هوا با گاز 6SF و خصوصیات ساختمانی استگاهها در مقایسه با ایستگاهها از نوع معمول با ایزولاسیون هوا مورد مطالعه قرار گرفته، ضمن آشنایی با موارد طراحی خصوصیات الکتریکی و مکانیکی، پدیدههای ظاهر شده، عناوین فصول بعد معرفی میشوند.